Pleiv catolica da Falera

Beinvegni en nossa pleiv.

Circa 465 cristians catolics che stattan a Falera fuorman la pleiv da Falera. Cunzun duront la stagiun d’unviern e da stad, mo era duront  igl entir onn, ein biars hosps digl entir mund tier nus. Nus fagein a tuts in cordial beinvegni en nies vitg, cunzun denton era en nossa cuminonza cristiana. Nus sperein ch’els sesentien bein tier nus e ch’els astgien resentir in ton patria e segirezia en la cardientscha communabla.

Il lungatg da nossa cuminonza dil vitg ei il romontsch. Entras l’immigraziun e naturalmein en consequenza da nos hops ei denton era il tudestg daventaus in lungatg impurtont. Il lungatg el survetsch divin ei cunzun il romontsch. La pervenda da Laax ei ligiada stretgamein cun  la pleiv da Falera. Laax e Falera fuorman ina cuminonza da pastoraziun.

Il fegl parochial che cumpara mintga meins ei il ligiom en la pleiv. El orientescha davart il temps ed il liug dils survetschs divins e dat informaziuns impurtontas. Nossas fiastas e festivitads  religiusas e la cuminonza dalla pleiv vegnan sustenidas dalla cooperaziun dil Chor viril baselgia, dalla Societad da musica da Falera sco era dall’Uniun da giuventetgna, dalla gruppa da ministrants e da biars survetschs voluntaris dils fideivels.

Nossa cuminonza dalla pleiv celebrescha sia cardientscha en l’eucaristia e sesprova da realisar ella en la carezia proximala vivida. Nus essan buca mo interessai dil beinstar dils indigens, mobein essan aviarts era per Vus, cars hosps da vacanzas. Nus selegrein da saver beneventar Vus el survetsch divin ni a caschun d’autras occurrenzas dalla pleiv ed envidein perquei Vus tuts cordialmein.

La baselgia da sogn Rumetg

Ina bellezia allea da gliendas ed ischals meina naven dil vitg si encunter la baselgia da sogn Rumetg. Quella venerabla baselgia ord il 15avel tschentaner ei vegnida baghegiada sin ina grondiusa terrassa panoramica ed adattada admirablamein al contuorn. Per glieud dil fatg vala quella baselgia per in dils pli bials ed interessants monuments historics en la Val dil Rein Anteriur. Sco noda caracteristica da Falera ornescha ella medemamein igl uoppen da vischnaunca ed ei veseivla da lunsch en la vallada.

Pleiv reformada Sagogn

Igl onn 1743 finalmein han ils reformai saviu realisar l`erecziun d`ina atgna baselgia, per gronda part ord agens mieds, per part era cun agid da daners da collectas. Il promotur principal dil baghetg divin fuva igl anteriur mistral Giacun de Casut, il qual ha impundiu bia temps e daners persuenter; el ha denter auter mess a disposiziun gratuitamein siu areal sin Cresta. Las inscripziuns vid la fassada -“Sche Deus ei cun nus, tgi vul esser cunter nus?” – dattan perdetga dil spért e dalla cardientscha dalla giuvna pleiv. En connex culla nova baselgia han ils commembers dalla pleiv era dau a sesez in uorden ecclesiastic ed ord agens mieds ina nova casa pervenda sin Cresta gest sper la baselgia.

Tier la pleiv da Sagogn udevan el 18- e 19-avel tschentaner era entginas famiglias da Falera (Cabrin e Seeli), las qualas vegnevan per priedi e batten e per sutterar lur morts a Sagogn. Egl 20-avel tschentaner ei igl uffeci parochial da Sagogn vegnius unius cun Valendau, nua ch`il plevon ha priu domicil. Dapi ca. 1990 ei Sagogn puspei liug da dimora dil plevon e center d`ina niev-organisada pleiv, ensemen cun ils reformai da Laax e Falera.